Γυναίκες ιατροί στον αρχαίο ελληνικό κόσμο

Γράφει η Δρ. Ευαγγελία Δανιήλ

Στις Ανώτατες Σχολές Ιατρικής της Κνίδου, Κω, Αλεξάνδρειας, Επιδαύρου, Τρίκκης, Εφέσσου, Αθηνών, Ρόδου, Μήλου, Τιτάνης στην Σικυωνία, και εν γένει στα 320 Ασκληπιεία-θεραπευτήρια της ευρύτερης επικράτειας του αρχαίου Ελληνικού κόσμου, σπουδαίες γυναίκες επιστήμονες, γιάτρισσες, μαίες, άσκησαν την ιατρική, όπως οι:

Φαιναρέτη και Δεινομάχη, μητέρα και κόρη του Πατέρα της Ιατρικής Ιπποκράτη

Αγνοδίκη η Αθηναία,

Φανοστάτη, μητέρα του Σωκράτους

Ερμιόνη,

Θεωρίς η Λήμνια,

Ευτυχία,

Στραβωνία η Φωκαϊς

Ολυμπιάς η Θηβαία,

Φιλονίλα και Ζήναϊς από την Ταρσό της Κιλικίας,

Φιλίστα η Ηλεία,

Σάλπη η Λέσβια,

Μυρώ η Ρόδια,

Θεοδοσία

Μητροδώρα

Ασπασία, η γυναικολόγος

Παμφύλη

Βερενίκη

Οι αδελφές Ερμιόνη και Ευτυχία

Κλεοπάτρα, βοηθός και συνεργάτρια του μεγάλου ιατρού Γαληνού και πολλές άλλες, αγνοημένες από την λήθη του χρόνου και από την καταστροφή του γνωσιακού πλούτου της Αρχαίας Ελλάδος και της δαιμονοποίησης της γυναίκας που ακολούθησε .

H ΑΓΝΟΔΙΚΗ η Αθηναία

Θρυλική προσωπικότητα της Αρχαίας Ελλάδος, η οποία έζησε τον 4ο αιώνα π.Χ, καταγόμενη από εύπορη οικογένεια, η οποία, μάλλον, την ενθάρρυνε να ακολουθήσει το ασίγαστο πάθος της για την Ιατρική επιστήμη. Την ιστορία της Αγνοδίκης περιγράφει ο Ρωμαίος, Γάϊος Ιούλιος Ύγινος στα Fabulae, ο οποίος υπήρξε ο διευθυντής της Παλατινής Βιβλιοθήκης στην Αλεξάνδρεια.

Στην αρχαία Αθήνα του 4ου αιώνα π.Χ, υπήρχε νόμος που απαγόρευε στις γυναίκες να ασκούν το ιατρικό επάγγελμα. Η Αγνοδίκη, ακολουθώντας την προτροπή του πατέρα της και τη δίψα της για μάθηση, έκοψε τα μαλλιά της, ντύθηκε άνδρας και επήγε στην Αλεξάνδρεια, όπου μαθήτευσε δίπλα στον μέγιστο Έλληνα ιατρό και ανατόμο της Ελληνιστικής περιόδου, τον Ηρόφιλο τον Χαλκηδόνιο, (331-280 π.Χ) καταγόμενο από τα παράλια της Μ. Ασίας.

Στις 3 Ιουνίου του 350 π.Χ περάτωσε τις σπουδές της, στην γυναικολογία, κατακτώντας την υψηλότερη βαθμολογία, χωρίς να έχει γίνει, ακόμα, γνωστή η γυναικεία ταυτότητά της.

Επιστρέφοντας στην Αθήνα άρχισε να ασκεί το επάγγελμά της, με πολύ μεγάλη επιτυχία, γιατί λόγω της γυναικείας φύσης της και παιδείας της, κατανοούσε την ψυχοσύνθεση της γυναίκας, της εγκύου, επιτόκου και μετά λεχώνας.

Η τεράστια αποδοχή της, από τον γυναικείο πληθυσμό, ο οποίος την εμπιστευόταν αμέριστα, γνωρίζοντας, ίσως την γυναικεία ταυτότητα της, επέσυρε την ζήλεια από τους άρρενες συναδέλφους της, οι οποίοι την κατηγόρησαν ότι συνάπτει ερωτικές σχέσεις και διαφθείρει τις γυναίκες ασθενείς της, παραβιάζοντας και εκμεταλλευόμενη το ιατρικό της επάγγελμα.

Οδηγούμενη στην ακροαματική διαδικασία της δίκης, στο Δικαστήριο κάτω από το βάρος της απειλής της θανατικής ποινής, και κάτω από την πίεση των γυναικών που εξ αρχής της συμπαραστάθηκαν, αναγκάσθηκε τραβώντας τον χιτώνα της, να αποκαλύψει το στήθος της αποδεικνύοντας την γυναικεία ταυτότητά της και το αβάσιμο των κατηγοριών.

Οι άνδρες όμως κατήγοροί της, μετά την αρχική τους έκπληξη, με περισσότερη ορμή, συνέχισαν λέγοντας ότι παραβίασε τον νόμο της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, ο οποίος δεν επέτρεπε στις γυναίκες να ασκούν την ιατρική. Στην Αθηναϊκή κοινωνία επικράτησε αναταραχή και τότε στην δεύτερη δίκη που ακολούθησε, όλες οι γυναίκες ασθενείς της, ιδίως οι πλούσιες και οι εταίρες, διαμήνυσαν ενώπιον του Δικαστηρίου, ότι αν καταδίκαζαν την Αγνοδίκη θα πέθαιναν μαζί της.

Κάτω από την ακαταμάχητη δύναμη και πίεση του γυναικείου πλήθους οι δικαστές αναγκάστηκαν να αθωώσουν την Αγνοδίκη και να της επιτρέψουν την συνέχιση της άσκησης του ιατρικού επαγγέλματος. Το Συμβούλιο των 500 της ένδοξης Αθηναϊκής Δημοκρατίας, στην συνέχεια, τροποποίησε τον νόμο επιτρέποντας στις γυναίκες να σπουδάζουν την ιατρική και να ασκούν το επάγγελμα της ιατρού.

Η ΦΑΝΟΣΤΑΤΗ, η μητέρα του Σωκράτους ασκούσε το επάγγελμα της μαίας και εκ του επαγγέλματος της μητρός του ονομάτισε την χαρακτηριστική μέθοδο διδασκαλίας του μαιευτική, η οποία ήταν μέθοδος, η οποία σε συνδυασμό με μία μορφή υποθετικής άγνοιας εκ μέρους του και μέσα από μία διαδικασία επαγωγικών ερωτήσεων και απαντήσεων, δημιουργούσε έναν επαγωγικό διάλογο, που οδηγούσε στην αλήθεια.

Η Μητροδώρα η Αθηναία, ήταν ιατρός που έζησε τον 3ο ή 4ο αιώνα μ.Χ και υπήρξε η συγγραφέας της πραγματείας «Περί των γυναικείων παθών της μήτρας», η οποία είναι η αρχαιότερη ιατρική πραγματεία, γραμμένη από γυναίκα.

To «Περί των γυναικείων παθών» σώζεται σε δύο τόμους, που περιέχουν συνολικά 63 κεφάλαια, η προσέγγιση των οποίων είναι σαφώς επηρεασμένη από την Ιπποκρατική αντίληψη, αλλά τεκμηριώνουν ισχυρά και πολλά αμφιλεγόμενα θέματα συμπτωματολογίας και αιτιολογίας της τότε εποχής, όπως π.χ για την φλεγμονή της μήτρας , καθώς και για αρκετές ειδικότητες της ιατρικής.

Η Μητροδώρα, αναφέρεται απευθείας στα γραπτά του Ιπποκράτη σε αντίθεση με τους άρρενες ιατρούς της εποχής της οι οποίοι καταφεύγουν στις άφθονες δευτερογενείς πηγές των ενδιάμεσων αιώνων. Η Μητροδώρα δεν ασχολήθηκε με θέματα μαιευτικής, τουλάχιστον στους σωζόμενους τομείς.

Στο σωζόμενο έργο της αποκαλύπτεται η μεγάλη εμπειρία της στην κλινική ιατρική και μνημονεύονται εξετάσεις τόσο δακτυλοσκοπικές, όσο και με χρήση εργαλείων, ταξινομώντας τα κολπικά εκκρίμματα και πρότεινε δικές της πρωτότυπες έρευνες, παρατηρήσεις και αιτιολογήσεις, όπως ότι μολύνσεις του ορθού προκαλούν μολυσματικές κολπικές εκκρίσεις.

Υπάρχουν επίσης πολλές θεραπευτικές ουσίες στην πραγματεία της που δεν βρίσκονται σε κανένα άλλο κείμενο. Το έργο της περιείχε την πρώτη γνωστή ιατρική εγκυκλοπαίδεια σε αλφαβητική σειρά θεμάτων, Με αλφαβητικές κεφαλίδες για ευκολία στην αναφορά. Το χειρόγραφο που την περιλαμβάνει όμως δεν είναι πλήρες και τελειώνει με το γράμμα Ε.

(Βικιπαίδεια)

Η ΑΣΠΑΣΙΑ, ιατρός της αρχαιότητος, το έργο της οποίας ασχολείται με τη επεμβατική γυναικολογία, των αμβλώσεων συμπεριλαμβανομένων.

(Βικιπαίδεια)9

Η ΚΛΕΟΠΑΤΡΑ Ζ΄ ΦΙΛΟΠΑΤΩΡ (Ιανουάριος 69 π.Χ–12 Αυγούστου 30 π.Χ) (Βικιπαίδεια), η διάσημη αρχαία Ελληνίδα βασίλισσα της Αιγύπτου, της Δυναστείας των Πτολεμαίων, Ελληνικής οικογένειας Μακεδονικής καταγωγής, που κυβέρνησε την Αίγυπτο μετά τον θάνατο του Έλληνα στρατηλάτη Μεγάλου Αλεξάνδρου κατά την ελληνιστική περίοδο, ήταν γνώστης της φαρμακολογίας-τοξικολογίας και η οποία αν και παντρεύτηκε τον 10χρονο αδελφό της σύμφωνα με τα αιγυπτιακά έθιμα, είχε κατανοήσει ότι οι αιμομιξίες οδηγούν σε απογόνους με ψυχικές ασθένειες, σωματικά προβλήματα, ανεξέλεγκτα πάθη, μείωση αναπαραγωγικής λειτουργίας, υψηλή περιγεννητική θνησιμότητα.

Πηγή

Η Ιατρική στην Αρχαία Ελλάδα: Ασκληπιός, Ιπποκράτης, Γαληνός

https://heptapolis.com/…/i-iatriki-stin-arhaia-ellada…

Δείτε ακόμα: Οι 200 νεκροί της Αφροδίτης: 200 Έλληνες έπεσαν νεκροί στην Μήλο το 1820 για να μην φυγαδευθεί το άγαλμα στην Γαλλία.