Σαν σήμερα στις 7 Απριλίου 1994 ξεκίνησε η μεγάλη σφαγή της Ρουάντα όπου σφαγιάστηκαν και βιάστηκαν σχεδόν ένα εκατομμύριο άνθρωποι!
Όταν η περιοχή της Ρουάντα περιήλθε στον αποικιακό έλεγχο της Γερμανίας στα τέλη της δεκαετίας του 1800, οι δυο μεγαλύτερες εθνοτικές ομάδες της χώρας οι Χούτου και οι Τούτσι, ανήκαν σε διαφορετικά στρώματα κοινωνικής ιεραρχίας. Οι Χούτου, που αποτελούσαν την πλειοψηφία, ήταν κυρίως αγρότες. Οι Τούτσι ήταν κτηνοτρόφοι και είχαν υψηλότερη κοινωνική θέση, αλλά οι συγκεκριμένοι ορισμοί δεν ήταν απόλυτοι, αν ένας Χούτου αποκτούσε τα δικά του κοπάδια γινόταν ουσιαστικά Τούτσι, ως προς την αντιμετώπιση.
Ωστόσο, οι Γερμανοί και αργότερα οι Βέλγοι βάσισαν το σύστημα διακυβέρνησής τους σε αυτή τη διάκριση. Επέβαλαν τη χρήση ταυτοτήτων (ναι κάτι μας θυμίζει), όπου αναγραφόταν αν κάποιος είναι Χούτου ή Τούτσι κάτι που εξαρτιόταν από τον αριθμό των ζώων που είχε στην κατοχή του. Επιπλέον οι Τούτσι ήταν γενικά πιο πρόθυμοι να ασπαστούν τον Καθολικισμό και ως εκ τούτου είχαν περισσότερη στήριξει και περισσότερες ευκαιρίες να μορφωθούν.
Το αποτέλεσμα αυτού του διαχωρισμού ήταν να μεγαλώσει η έχθρα ανάμεσα στις δύο φυλές και να ξεσπάσει ένα δολοφονικό μένος με συνέπεια κατά τις επόμενες 100 μέρες να υπολογίζεται ότι σκοτώθηκαν 500.000-1.000.000 Ρουαντέζοι (το 70% των Τούτσι και το 20% του συνολικού πληθυσμού της χώρας).
Ο λόγος που οι Βέλγοι κατείχαν την Ρουάντα ως αποικία ήταν καθαρά οικονομικός, αφού την αντιμετώπιζαν, περίπου, ως μία επιχείρηση παραγωγής καφέ. Κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα θεωρούσαν ότι οι αποικίες τους όφειλαν να δίνουν οικονομικό πλεόνασμα στη μητρόπολη. Όταν όμως έγιναν κατά κάποιο τρόπο ζημιογόνες, δεν είχαν αντικειμενικό λόγο να συνεχίσουν να τις κατέχουν και αποχώρησαν σχετικά ήρεμα –στη Ρουάντα αλλάζοντας πολιτική απέναντι στις φυλές.
Πλέον, η Ρουάντα θα γινόταν ανεξάρτητο κράτος και γι’ αυτό άρχισαν να κάνουν αλλαγή φρουράς, προωθώντας τους Χούτου στις θέσεις εξουσίας, μάλλον αντιλαμβανόμενοι ότι το μελλοντικό κράτος, χωρίς τη δική τους βοήθεια, δεν θα μπορούσε να κυβερνηθεί από τους Τούτσι. Τη διετία 1959-1961 έγινε η εξέγερση των Χούτου ενάντια στην αποικιοκρατία, αλλά κυρίως ενάντια στους Τούτσι, που από την πλευρά τους ήθελαν να διατηρήσουν την μέχρι τότε ισχύ τους.
Τελικά οι Χούτου κέρδισαν και το νέο κράτος κυριαρχήθηκε από αυτούς. Οι Τούτσι, σε μεγάλους αριθμούς, έφυγαν πρόσφυγες στην Ουγκάντα από τη δεκαετία του 1960. Εκεί χωρίστηκαν στα δύο, με μία ομάδα να είναι υπέρ της συνεννόησης με την κυβέρνηση των Χούτου και μία να είναι υπέρ της δημιουργίας στρατού για εισβολή στη Ρουάντα.
Τελικά το 1990 δημιουργήθηκε ένας αντάρτικος στρατός με το όνομα RPF (Πατριωτικό Μέτωπο της Ρουάντα) και ξεκίνησε ο εμφύλιος. Τα επόμενα δύο χρόνια κανείς από τους δύο εμπολέμους δεν μπορούσε να κερδίσει αποφασιστικά, με αποτέλεσμα οι Τούτσι να ελέγχουν το βόρειο κομμάτι της χώρας και οι Χούτου το νότιο και την πρωτεύουσα.
H Ουγκάντα, από όπου εισέβαλαν οι Τούτσι, έχει πληθυσμό από τη φυλή τους, οπότε παρείχε κάλυψη στο RPF και του επέτρεπε να μένει στα εδάφη της χώρας χωρίς όμως να εμπλακεί ευθέως στον εμφύλιο. Στα πλαίσια αυτά η ελίτ των Χούτου άρχισε να αποσυντίθεται από τις εσωτερικές της έριδες και το 1992 υπέγραψε τη συμφωνία της Αρούσα απευθείας με τους Τούτσι, όπου και συμφωνήθηκε να γίνει μοίρασμα της εξουσίας μεταξύ των δύο φυλών. Η εξέλιξη αυτή οδήγησε τους Χούτου να μιλήσουν για προδοσία και, επί της ουσίας, να υπάρξει ρήξη μεταξύ του προέδρου και της υπόλοιπης κυβέρνησης. Ο πρόεδρος Χαμπαριμάνα πέθανε τον Απρίλιο του 1994 όταν καταρρίφθηκε το αεροπλάνο στο οποίο επέβαινε.
Αυτό ήταν το σημείο αρχής της γενοκτονίας…
Κανείς δεν είναι σίγουρος ακόμη και σήμερα ποιος έριξε το αεροπλάνο, αφού οι μεν κατηγορούν τους δε. Οι Τούτσι ότι ήταν προβοκάτσια για να ξεσπάσει η γενοκτονία και οι Χούτου ότι ο Πρόεδρος δολοφονήθηκε από τους Τούτσι στα πλαίσια του εμφυλίου. Λίγο πριν τον θάνατο του προέδρου είχαν ήδη ξεκινήσει να ακονίζονται οι ματσέτες (παραδοσιακό αφρικάνικο μεγάλο μαχαίρι) στη Ρουάντα.
Αυτό όμως δεν θα έπρεπε να αιφνιδιάσει τόσο βλέποντας τις απεικονίσεις σε έντυπα της χώρας τα προηγούμενα χρόνια πριν αρχίσει η μεγάλη σφαγή.
Τα σκληρά σκίτσα προειδοποιούσαν, ακριβώς αυτό που θα ακολουθούσε την μεγάλη σφαγή στη Ρουάντα:
Τα ΜΜΕ της εποχής που ήταν ελάχιστα και πρωτόγονα σε σχέση με αυτά που ξέρουμε στο δυτικό κόσμο, το περιοδικό Kangura και οι ραδιοφωνικοί σταθμοί που ανήκαν στις παραστρατιωτικές ομάδες των Χούτου είχαν ξεκινήσει μια εκστρατεία μίσους.
Εξώφυλλο του Kangura με μία ματσέτα στα αριστερά, το όργανο με το οποίο προέτρεπε να εξοντωθούν οι Τούτσι. Για την ακρίβεια, η μετάφραση του τίτλου είναι: «με ποια όπλα θα εξοντώσουμε τις κατσαρίδες;»
Το Kangura (σημαίνει «Ξύπνα») από το 1990 θεωρούσε προδότες όποιους συναναστρέφονται τους Τούτσι και από το 1991 κάλεσε για πρώτη φορά για την πλήρη εξόντωση της φυλής αυτής. Τον Ιανουάριο του 1994 ένα άρθρο του προέβλεπε ότι μέχρι τον Μάρτιο ο πρόεδρος που υπέγραψε τη συμφωνία της Αρούσα θα δολοφονηθεί. Το περιοδικό τελικά σταμάτησε να εκδίδεται την μέρα που δολοφονήθηκε ο Πρόεδρος Χαμπαριμάνα (7 Απριλίου 1994).
Το ραδιόφωνο RTLM, από την άλλη, σε όλη τη διάρκεια της γενοκτονίας αλλά και πριν μιλούσε για την πλήρη εξολόθρευση των Τούτσι και ξεκίνησε να τους αποκαλεί «κατσαρίδες».
Σιγά σιγά άρχισε να προτρέπει απλούς ανθρώπους να δολοφονήσουν τους γείτονές τους, να βιάσουν τις γυναίκες και να πάρουν την περιουσία τους. Αποκαλούσε όλους όσοι συνεργάζονταν με τους Τούτσι προδότες και τους καλούσε να τους σκοτώσουν και αυτούς.
Η επιτυχία της προπαγάνδας ήταν διπλή. Το περιοδικό Kangura δεν τυπώθηκε ποτέ σε πολλά αντίτυπα αλλά πήγαινε στους αρχηγούς των παραστρατιωτικών και διαβάζονταν στους στρατιώτες τους.
Ο λόγος που δεν τυπώθηκε σε μεγάλους αριθμούς ήταν ότι το ποσοστό αναλφαβητισμού στη Ρουάντα ήταν τεράστιο. Έτσι το περιοδικό κατάφερνε να δημιουργήσει εντυπώσεις μέσω ευφάνταστων σχεδίων που ωθούσαν το μίσος ενάντια στους Τούτσι.
Το ραδιόφωνο από την άλλη μεριά ήταν αυτό που βοήθησε περισσότερο να ξεσπάσει το μίσος για τους Τούτσι. Η Ρουάντα δεν είχε τηλεόραση και οι κάτοικοί της δεν ήξεραν να διαβάζουν, οπότε το ραδιόφωνο είχε τη μεγαλύτερη επιρροή στους στρατιώτες. Κάποιες μελέτες υπολογίζουν ότι στις περιοχές όπου το RTLM μετέδιδε κανονικά, οι θάνατοι ήταν πάνω από 50% περισσότεροι από ό,τι στις υπόλοιπες.
Αποσπάσματα από τις μεταδόσεις του RTLM το 1994:
Στο τέλος οι Τούτσι κέρδισαν τον πόλεμο και ο πρόεδρος της Ρουάντα ακόμη και σήμερα είναι ο Πωλ Καγκάμε, ο αρχηγός των δυνάμεων του RPF τότε. Η Ρουάντα έχει δύο γιορτές για την γενοκτονία, τόσο την αρχή της στις 7 Απριλίου όσο και το τέλος της στις 15 Ιουλίου.
Ενώ η σφαγή συνεχιζόταν επί 100 μέρες οι δυτικές δυνάμεις, η διεθνής κοινότητα και τα Δυτικά ΜΜΕ, εν πολλοίς, σιώπησαν. Οι δυνάμεις του RPF επί 100 μέρες προωθούνταν συνεχώς μέσα στη Ρουάντα μέχρι που τον Ιούλιο έφτασαν στην πρωτεύουσα. Αυτούς τους τρεις μήνες όμως, 800 000 άνθρωποι πέθαναν και όλη η «διεθνής κοινότητα» έκανε πως δεν ήξερε τι συνέβαινε στη Ρουάντα. Οι λόγοι της μη επέμβασης ήταν ότι ενώ ο ΟΗΕ είχε πάρει αποφάσεις, είχε στείλει κυανόκρανους στη Ρουάντα σε αριθμούς που επ’ ουδενί δεν αρκούσαν για να διατηρήσουν την τάξη.
Ο πιο σημαντικός όμως λόγος που κανείς δεν ασχολήθηκε με την γενοκτονία διεθνώς, ήταν ότι η Ρουάντα δεν είχε να προσφέρει τίποτα το φοβερό σε μία ξένη δύναμη καθώς είναι μία χώρα με πληθυσμό σαν της Ελλάδας αλλά με έκταση ίση με το 1/5 αυτής (η Πελοπόννησος είναι 21 000 τ.χλμ. και η Ρουάντα 26 000 τ.χλμ.) χωρίς ιδιαίτερες πλουτοπαραγωγικές πηγές.
Οι γειτονικές χώρες δεν είχαν τη δυνατότητα να επέμβουν, ενώ οι μεγάλες δυνάμεις δεν είχαν το κίνητρο αφού δεν υπήρχε όφελος με το να ασχοληθούν με μία περιοχή όπως η Ρουάντα. Οι ΗΠΑ την ίδια χρονιά είχαν προσπαθήσει να επέμβουν στη Σομαλία αλλά η κατάρριψη ενός ελικοπτέρου τους στο Μογκαντίσου το 1994 είχε οδηγήσει στο να αποτραβηχτούν αμέσως, μετά από κατακραυγή της κοινής γνώμης στις ΗΠΑ.
Δείτε ακόμα: Ο δικτάτορας Λούλα ντα Σίλβα επιβάλει στους βραζιλιάνους λογοκρισία απο όλα τα κοινωνικά δίκτυα με δικάστικη απόφαση!
