Γιατί ο θαυμασμός σε ηγέτες οδηγεί μια κοινωνία στη στασιμότητα, την πολιτική πόλωση και την διαφθορά.

Το σύστημα αναδεικνύει πρόσωπα που εξυπηρετούν συμφέροντα ή καλλιεργούν την εξάρτηση, αντί να προάγει την ανεξαρτησία και την κριτική σκέψη. Οι πραγματικοί ήρωες –που μπορεί να είναι άνθρωποι με όραμα, θάρρος ή αφοσίωση σε αρχές– αποθαρρύνονται.

Παράδειγμα εφημερίδας.

Αυτός είναι ο λόγος που η δημοκρατία και η διαφάνεια πρέπει να είναι όσο πιο ψηλά στις αξίες των πολιτών, ακόμη κι αν περνάει την πλήρη παρακμή της. Άλλωστε μέσα στην παρακμή θα συναντήσεις τέτοιους ανθρώπους που πραγματικά αξίζουν. Θα προτιμούσα ακόμα και το χάος παρά μια κοινωνία στάσιμη, υπό το φάσμα μιας εξουσίας ακόμα και των πιο ενάρετων ανθρώπων.

Το να θαυμάζεις ανθρώπους είναι λάθος απο μόνο του, επειδή είναι ευάλωτοι στα πάθη και μπορεί να σε προδώσουν. Οι άνθρωποι είναι ατελείς και επιρρεπείς σε λάθη, συναισθηματικές ή ηθικές αδυναμίες, ακόμα και προδοσίες. Ο θαυμασμός, αν είναι τυφλός ή υπερβολικός, μπορεί να οδηγήσει σε απογοήτευση όταν αυτοί οι άνθρωποι δεν ανταποκριθούν στις προσδοκίες μας.

Ιδιαίτερα ο θαυμασμός για ηγέτες συχνά βασίζεται σε μια επιφανειακή εικόνα, χωρίς να γνωρίζουμε τις κρυφές πτυχές της προσωπικότητάς τους ή τις πράξεις τους. Πολλοί άνθρωποι κυρίως στην Ελλάδα εξιδανικεύουν ηγέτες, πολιτικούς, ή δημόσια πρόσωπα, αγνοώντας τις αδυναμίες ή τα σκοτεινά κίνητρά τους.

Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μια υποτακτική στάση ενός ολόκληρου λαού, όπου ακόμα και τα χειρότερα χαρακτηριστικά ή οι πράξεις τους δικαιολογούνται, επειδή ο θαυμασμός έχει τυφλώσει την κρίση. Αυτή η υποταγμένη φύση πηγάζει συχνά από ψυχολογικούς μηχανισμούς, όπως η ανάγκη για καθοδήγηση, η έλξη προς τη δύναμη ή η τάση να προβάλλουμε τις δικές μας ελπίδες σε κάποιον που φαίνεται μεγαλύτερος από εμάς.

Όταν έρχονται σε επαφή με τους ηγέτες, κάποιοι μπορεί να αποδεχθούν ακόμα και τα χειρότερα, γιατί ο θαυμασμός τους έχει μετατραπεί σε πίστη ή εξάρτηση.

Μπορεί επίσης να οδηγήσει την πολιτική πόλωση και τον διχασμό. Η τυφλότητα που αναπαράγεται με τον θαυμασμό στον έναν ή τον άλλο ηγέτη, είναι ιστορικά η μεγαλύτερες αιτίες διχασμού.

Συμπέρασμα: Ο θαυμασμός σε ανθρώπους κυρίως σε ηγέτες οδηγεί στην υποτακτική φύση του ανθρώπου. Μπορεί να τους κάνει να δικαιολογούν πράξεις ή συμπεριφορές που, υπό άλλες συνθήκες, θα θεωρούσαν απαράδεκτες.

Ωστόσο, ο θαυμασμός δεν είναι εγγενώς λάθος. Μπορεί να είναι πηγή έμπνευσης, αρκεί να συνοδεύεται από ρεαλιστική ματιά. Το να θαυμάζεις κάποιον για συγκεκριμένες αρετές ή επιτεύγματα, αναγνωρίζοντας ταυτόχρονα την ανθρώπινη φύση του, είναι πιο ισορροπημένο. Η προδοσία δεν είναι αναπόφευκτη, αλλά η κατανόηση ότι οι άνθρωποι μπορούν να αποτύχουν βοηθά να διαχειριστούμε τις προσδοκίες μας.